Mijn eerste terreinreis naar de Democratische Republiek Congo
Mijn naam is Valérie en sinds meer dan twee jaar ben ik communicatieverantwoordelijke bij VIA Don Bosco. Onlangs bezocht ik één van de landen waarmee VIA Don Bosco al meer dan vijftig jaar samenwerkt: Congo. Samen met mijn collega Elisa Lorenzoni, de project beheerder van ons programma ter plaatse en bekend met lokale cultuur en onze partners. Het was één van de mooiste en meest betekenisvolle ervaringen van mijn leven, die ik vandaag graag met u wil delen.
Een warm welkom van onze partners
Op vrijdag 22 april landde ons vliegtuig in Lubumbashi, gelegen aan de grens met Zambia in het uiterste zuiden van het land en één van de grootste steden van Congo. Heel enthousiast, maar ook enigszins ongerust gezien de algemene onveiligheid in de stad, verwarmt de hartelijke ontvangst van onze partners onmiddellijk mijn hart. Tina Feza en Nelly Milemba, plaatselijke coördinatoren van het VIA Don Bosco-programma, zullen ons gedurende ons hele verblijf vergezellen.
We krijgen een buitengewone welkom en we worden overspoeld door glimlachen en vriendelijke omhelzingen. "Karibu" zeggen ze tegen ons, dat betekent ‘welkom’ in Swahili. Een woord dat we tijdens onze reis nog vaak zouden horen.
Ontmoeting met straatkinderen
Op zaterdag 23 en zondag 24 april ontdekten wij de harde realiteit van de jongeren die op straat leven in Lubumbashi. Volgens de laatste telling leven en slapen in de straten van het stadscentrum 2.300 kinderen in heel onveilige omstandigheden. De meeste van deze jongeren hebben te maken met honger, drugs, diefstal, beschuldigingen van hekserij, lichamelijk en seksueel geweld, prostitutie en vroegtijdige zwangerschap.
We bezoeken deze jongeren met pater Eric Meert, een Salesiaan van Don Bosco. Al meer dan 22 jaar is hij een pionier in het werken met deze doelgroep. Hij ontmoet ze verschillende keren per week om hen bewust te maken van de gevaren van een leven op straat, hun vertrouwen in de toekomst te herstellen en hen uiteindelijk van de straat af te helpen. Daarvoor concentreert hij zich op de re-integratie in hun gezin en op hun opleiding om hen maatschappelijk en beroepsmatig een toekomstperspectief te bieden. De Salesianen hebben een heel traject opgezet vanaf hun aankomst in Bakanja Ville, een opvangcentrum voor jongeren die op straat leven, tot aan het behalen van een diploma en een baan. Daarvoor werken ze samen met verschillende beroepsopleidingscentra, waaronder twee VIA Don Bosco- partnerscholen.
Dit waren emotioneel moeilijke momenten. Ik vond het heel confronterend om ter plaatse met deze jongeren te praten en hun wereld te beleven. Dit lag voor mij mijlenver van de theorie die ik ervoor dacht te kennen.
De lancering van ons nieuwe vijfjarenprogramma
Maandag 25 April werd het startschot gegeven voor het nieuwe vijfjarenprogamma van VIA Don Bosco in de DRC. Voor de gelegenheid van de start van het nieuwe vijfjarenprogramma kwamen zevenendertig van onze partners naar Lubumbashi. Het werd een week van ontmoetingen, uitwisselingen, theoretische workshops, praktische oefeningen en teambuildingactiviteiten. Dit alles werd met veel energie en een stralende glimlach geleid door mijn collega Elisa, die op een fantastische wijze de aftrap gaf van dit nieuwe programma.
Concreet begint een workshop met een inhoudelijke presentatie van onze organisatie, ons tienjarig strategisch plan en onze veranderingstheorie. Dit wordt gevolgd door actieve debatten en oefeningen over essentiële prestatie-indicatoren, planningsbeheer, het toezichtsysteem, evaluatie en rapportage. Een hele reeks instrumenten die van essentieel belang zijn om onze samenwerking de komende vijf jaar zo vlot mogelijk te laten verlopen.
Het was een echt succes, te oordelen naar de vele positieve reacties die wij sindsdien van onze partners hebben ontvangen. Maar dit succes bleef niet beperkt tot de workshops zelf. Ook de meer informele momenten, bijvoorbeeld tijdens de avondmaaltijden, waren zeer waardevol. Onze partners leken blij hun ervaringen en realiteiten met ons te delen.
Bezoek aan verschillende van onze partnerscholen
De daaropvolgende dagen bezoeken we vier van onze partnerscholen in Lubumbashi. Met twee van deze scholen werken we voor het eerst samen. De twee andere scholen naderen het einde van hun reis met VIA Don Bosco. We laten hen in de toekomst los omdat ze klaar zijn om hun activiteiten zelfstandig voort te zetten.
Tijdens de bezoeken ontmoeten we schooldirecteuren, onderwijzers, maatschappelijk werkers, psychologen, accountants, en ook veel leerlingen. We bespreken hun uitdagingen, hun successen en mislukkingen, hun ambities en dromen... wat me toeliet om beter het gehele plaatje van de context ter plaatse te vatten.
Uit al deze ontmoetingen en ongelooflijk ontroerende uitwisselingen wil ik u het verhaal van Junior meedelen. Junior is pas negentien jaar oud en zit in het derde en laatste jaar van zijn landbouwopleiding aan het beroepsopleidingscentrum "Jacaranda Farm" van Marie-Auxiliatrice, dat door de paters Salesianen van Don Bosco wordt beheerd.
Junior's getuigenis
"Toen ik mijn moeder verloor, liet mijn familie me in de steek. Ik werd beschuldigd van diefstal en hekserij. Op heel jonge leeftijd, kwam ik op straat terecht. Om eten te krijgen, bedelde ik en stal ik vaak iets. Op straat nam ik veel drugs: alcohol, hennep, lijm... Toen ik 12 was, ging ik naar Bakanja Ville om aan het straatleven te ontsnappen want ik kon er niet meer tegen. Het was mijn onderbewustzijn die me daarin stuurde. Ik verlangde er naar om een man te worden, om mijn leven serieus te nemen en om dapper te zijn.
Sindsdien ben ik veel veranderd: ik ben gestopt met drugs, begon te bidden, liet me dopen, ging gaan biechten en ben weer naar school gegaan. Ik heb drie jaar gestudeerd in het Bakanja Centrum, een Salesiaanse basisschool. Nadat ik daar mijn diploma had behaald, heb ik een jaar lang een ander opleidingscentrum bezocht. En uiteindelijk schreef ik me in bij Jacaranda Farm om landbouw te studeren, want dat was wat ik echt wilde doen.
Ik hou van deze school en de mix van theorie en praktijk. Ik doe er aan veeteelt en viskweek en leer er verschillende gewassen verbouwen zoals maïs, soja, bonen... Momenteel ben ik een laatstejaarsstudent. Morgen word ik opgehaald voor een stage van een maand voordat ik eindexamen doe.
Tijdens mijn cursus werd ik begeleid door de paters Salesianen. Zelfs nu nog zijn ze er voor me en geven ze me advies. Beetje bij beetje en dankzij hen ben ik een jonge man geworden. Als ik klaar ben met mijn opleiding, wil ik graag onafhankelijk zijn en in mijn eigen levensonderhoud voorzien. Ik droom van een goede baan en mijn eigen stuk land. Ik wil ook graag andere jongeren helpen: hen advies geven over landbouw, hen meenemen op stages en hen helpen zodat zij in het leven ook verder kunnen.”
De terugkeer naar België
Op zaterdag 7 mei keerden we vanuit de luchthaven van Lubumbashi terug naar Brussel. Terug in België, is het duidelijk dat ik niet meer dezelfde persoon ben. Al deze uitwisselingen met onze partners en de jongeren hebben mij veranderd. Zo ook de confrontatie met die andere realiteit. Nog belangrijker is dat ons nieuw vijfjarenprogramma nu gestart is in Congo. Een ambitieus programma, gericht op de realisatie van het recht op kwaliteitsonderwijs voor iedereen en in samenwerking met onze partners ter plaatse.
Het is een missie vol betekenis en één die mij ertoe aanzet me nog meer in te zetten, onder andere door in de komende maanden met u verhalen te delen die getuigen van een goede dosis veerkracht en geweldig veel potentieel van de jongeren die de doelgroep vormen van onze programma's, maar ook van de impact van onze activiteiten, die alleen dankzij uw giften en uw kostbare steun kan worden gerealiseerd. Beste donateurs, dit is alleen mogelijk dankzij u!
